Riniti Alergjik – Poleni

Riniti alergjik, i njohur gjithashtu si ethet e sojës, është një reaksion alergjik. Ju keni një alergji kur trupi juaj reagon ndaj gjërave që nuk shkaktojnë probleme për shumicën e njerëzve. Këto gjëra quhen alergjene. Reagimi i tepruar i trupit ndaj alergjeneve i shkakton simptomat.

Ka 2 forma të rinitit alergjik:

• Sezonal (Poleni): Shkaktuar nga një alergji në polen dhe/ose spore të mykut në ajër. Poleni është pluhur i imët që vjen nga thekët e bimëve lulore.

Mund të bartet përmes ajrit dhe thithet me lehtësi. Simptomat janë sezonale dhe zakonisht shfaqen në pranverë, në fund të verës dhe në vjeshtë.

• Gjithëvjetor: Shkaktuar nga alergjene tjera si merimangat e pluhurit, qime apo pjesë të lëkurës së kafshëve, apo myku.

Poleni është forma më e zakonshme e alergjisë. Simptomat e polenit janë sezonale. Ju do të ndiheni edhe më keq kur polenet që ndikojnë tek ju janë në nivelet e tyre më të larta.

Simptomat e rinitit alergjik

Simptomat tuaja mund të ndryshojnë, varësisht nga ashpërsia e alergjive tuaja. Simptomat mund të përfshijnë:

• Teshtitje
• Kollitje
• Kruarje (kryesisht sytë, hunda, goja, fyti dhe lëkura)
• Rrjedhje e hundës
• Hunda e zënë
• Dhimbje koke
• Trysni në hundë dhe faqe
• Mbushja e veshit dhe pëlcitje
• Dhimbje të fytit
• Sytë të lotuar, të kuq ose të ënjtur
• Rrathë të zinj poshtë syve
• Probleme në nuhatje
• Skuqje e lëkurës

Riniti alergjik mund të zgjasë disa javë, më gjatë se një i ftohtë ose grip. Nuk shkakton ethe. Shkarkimi i hundës nga ethet e sojës është i hollë, i lëngshëm dhe i qartë. Shkarkimi i hundës nga një i ftohtë ose gripi tenton të jetë më i trashë. Kruarja (kryesisht në sy, hundë, gojë, fyt, lëkurë) është e zakonshme me polen, por jo me një të ftohtë ose me grip. Teshtitja është më e spikatur te poleni. Mund të keni edhe sulme të rënda të teshtitjes.

Çfarë shkakton rinitin alergjik?

Ju keni një alergji kur trupi juaj reagon ndaj gjërave që nuk shkaktojnë probleme për shumicën e njerëzve. Këto gjëra quhen alergjene. Nëse keni alergji, trupi juaj lëshon kimikate kur jeni i ekspozuar ndaj një alergjeni. Një lloj kimikateve që lëshon trupi juaj quhen histamine. Histaminet janë mënyra e mbrojtjes së trupit tuaj nga allergjenet. Lirimi i histamineve shkakton simptomat tuaja.

Riniti alergji është një reaksion alergjik ndaj polenit. Poleni vjen nga pemët, bari dhe barërat e këqija. Nëse jeni alergjik ndaj polenit, do të vini re se simptomat tuaja janë më të këqija në ditët e nxehta dhe të thata kur era mbart polenin. Në ditët me shi, poleni shpesh fshihet në tokë, që do të thotë se ju keni më pak gjasa për të marrë frymë.

• Alergjitë që ndodhin në pranverë (në fund të prillit dhe majit) janë shpesh për shkak të polenit të pemëve.
• Alergjitë që ndodhin në verë (në fund të majit deri në mes të korrikut) janë shpesh për shkak të polenit të barit dhe barërave të këqija.
• Alergjitë që ndodhin në vjeshtë (në fund të gushtit deri në acar të parë) janë shpesh për shkak të “lule pelini”.

Alergjenet që mund të shkaktojnë rinit alergjik gjithëvjetor përfshijnë:

• Myk. Myku është i zakonshëm aty ku uji ka tendencë të mblidhet, si perdet e dushit dhe bodrumet e lagështa. Gjithashtu mund të gjendet në shkrimet e kalbura, sanë dhe plehëra. Kjo alergji zakonisht është më keq gjatë motit të lagësht dhe me shi.
• Pjesë të lëkurës së kafshëve. Proteinat e gjetura në lëkurë, pështymë dhe urinë të kafshëve të gëzofta si macet dhe qentë janë alergjene. Ju mund të ekspozoheni ndaj tyre kur prekni ndonjë kafshë ose nga pluhuri i shtëpisë.
• Pluhur. Shumë alergjene, duke përfshirë merimangat e pluhurit, janë në pluhur. Merimangat e pluhurit janë krijesa të gjalla që gjenden në shtrat, dyshekë, qilima dhe mobilje të buta. Ata jetojnë në qeliza të vdekura të lëkurës dhe gjëra të tjera që gjenden në pluhurin e shtëpisë.

Si diagnostikohet riniti alergjik?

Nëse simptomat tuaja ndërhyjnë në jetën tuaj të përditshme, vizitoni mjekun. Mjeku do të ju bëjë pyetje në lidhje me simptomat tuaja dhe historinë mjekësore dhe të kryejë një ekzaminim fizik. Mbajtja e një regjistri të simptomave tuaja gjatë një periudhe kohore mund të ndihmojë mjekun të përcaktojë se çfarë shkakton alergjitë tuaja.

Mjeku mund të bëjë një test të alergjive të lëkurës për të ndihmuar të përcaktohet saktë se në çka jeni alergjik. Gjatë një testi të alergjive të lëkurës, sasi të vogla të alergjeneve aplikohen në lëkurën tuaj. Mjeku do të vëzhgojë dhe regjistrojë mënyrën e reagimit të lëkurës tuaj ndaj çdo alergjeni.

Mjeku gjithashtu mund të vendosë të kryejë një test gjaku, siç është rasti i testit radioallegrosorbent (RAST). Ky test identifikon antitrupat në gjakun tuaj që përcaktojnë se në çka jeni alergjik. Pasi të identifikohen alergjenet tuaja, ju dhe mjeku mund të vendosni trajtimin më të mirë.

A mund të parandalohet apo shmanget riniti alergjik?

Riniti alergjik nuk mund të parandalohet. Ju mund të ndihmoni duke shmangur gjërat në të cilat jeni alergjik, duke përfshirë:

• Mbajtja mbyllur e dritareve. Kjo është veçanërisht e rëndësishme gjatë stinëve me nivel të lartë të polenit
• Larja e duarve pas prekjes së kafshëve
• Përdorimi i shtratit dhe dyshekëve të papërshkueshëm nga pluhuri dhe merimangat
• Të vendosni syze jashtë për të mbrojtur sytë
• Larja para gjumit për të hequr alergjenët nga flokët dhe lëkura

Ju gjithashtu mund të shmangni gjërat që mund të keqësojnë simptomat tuaja, si:

• Spërkatës të ajrit
• Ajri i ndotur
• Temperatura të ftohta
• Lagështi
• Tymi irritues
• Tymi i duhanit
• Era
• Tymi i drurit

Trajtimi i rinitit alergjik

Disa ilaçe mund të përdoren për të trajtuar alergjinë. Mjeku do t’iu ndihmojë të përcaktoni se cili ilaç është më i miri për ju në varësi të simptomave, moshës dhe shëndetit në përgjithësi. Këto barna ndihmojnë në parandalimin e simptomave nëse i përdorni ato rregullisht, para se të jeni të ekspozuar ndaj alergjeneve:

• Antihistaminet ndihmojnë në zvogëlimin e teshtitjes, rrjedhjeve të hundës dhe kruarjeve të alergjive. Këto vijnë në formë pilule dhe si spërkatës të hundës. Shumë prej tyre janë në dispozicion pa recetë mjeku. Për disa kërkohet receta.
• Dekongjestant si pseudoefedrina dhe fenilferina, ndihmojnë përkohësisht të lehtësojë hundën e mbushur nga alergjitë. Dekongjestantët gjenden në shumë ilaçe dhe vijnë si pilula, spërkatës ose pika të hundëve. Ato përdoren më së miri vetëm për një kohë të shkurtër. Spërkatësit dhe pikat e hundës nuk duhet të përdoren për më shumë se 3 ditë, sepse mund të bëheni të varur prej tyre. Kjo i’u bën të ndiheni edhe më shumë të bllokuar kur përpiqeni të ndërpreni përdorimin e tyre. Ju mund të blini dekongjestantët pa recetë të mjekut. Mirëpo, dekongjestantët mund të rrisin presionin e gjakut. Bisedoni me mjekun para se t’i përdorni nëse keni presion të lartë të gjakut.
• Kromolinë natriumi është spërkatës i hundës që ndihmon në parandalimin e reagimit të trupit ndaj alergjeneve. Ky ilaç mund të marrë 2 deri në 4 javë për të pasur efekt. Është në dispozicion pa recetë.
• Spërkatësit steroid të hundës e zvogëlojnë reagimin e indeve të hundës ndaj alergjeneve të thithura. Kjo ndihmon në lehtësimin e ënjtjes në hundë, në mënyrë që të ndiheni më pak të bllokuar. Ata janë më efektiv në trajtimin e pacientëve që kanë simptoma kronike. Shumë steroide të hundës tani janë në dispozicion pa recetë. Ju nuk do të vini re përfitimet e tyre deri në 2 javë pas fillimit të përdorimit të tyre.
• Pikat e syve. Nëse ilaçet e tjera nuk ndihmojnë mjaftueshëm me kruarjen dhe lotimin e syve, mjeku mund të përshkruajë pika të syve për ju. Disa janë të dispozicion pa recetë të mjekut.
• Injeksionet kundër alergjive ose tableta nëngjuhë (të quajtura edhe imunoterapi) janë një opsion për njerëzit që provojnë trajtime të tjera, por ende kanë simptoma alergjie. Këto injeksione ose tableta të tretëshme përmbajnë një sasi shumë të vogël të alergjenit ndaj të cilit jeni alergjik. Merren në një orar të rregullt në mënyrë që trupi juaj të mësohet me alergjenet. Kjo ndihmon në zvogëlimin e ndjeshmërisë së trupit tuaj ndaj alergjeneve. Me kalimin e kohës, simptomat tuaja alergjike do të bëhen më pak të rënda.

Të jetuarit me rinitit alergjik

Të jetuarit me simptomat e rinitit alergjik mund të ndikojë në jetën tuaj të përditshme. Simptomat e hundës mund të jenë më keq kur shtriheni. Kjo mund të prishë aftësinë tuaj për të fjetur mirë. Lodhja dhe dhimbja e kokës mund të ndikojnë në aftësinë tuaj për të funksionuar mirë në shkollë dhe në punë.

Ka shumë ilaçe dhe trajtime që mund t’iu ndihmojnë të menaxhoni simptomat tuaja. Bisedoni me mjekun sapo të mendoni se simptomat tuaja po përkeqësohen ose nuk janë të lehta për t’u kontrolluar. Ai ose ajo mund t’iu ndihmojë të arrini me planin e duhur për t’i kontrolluar ato në mënyrë që të mos ndikojnë në aftësinë tuaj për të jetuar jetë normale.

Pyetje që mund t’i bëni mjekut tuaj

• A mundet diçka tjetër si një i ftohtë apo gripi, të shkaktojë simptomat?
• Si mund të kuptoj se në çfarë jam alergjik?
• A është alergjia ime sezonale?
• Unë jam alergjik ndaj _____. A jam në rrezik për ndonjë alergji tjetër?
• Cilat ndryshime mund të bëj në shtëpi për të ndihmuar në lehtësimin e simptomave të mia?
• A do të ndihmojë ndonjë ilaç pa recetë në lehtësimin e simptomave të mia?
• Çfarë duhet të bëj nëse simptomat e mia përkeqësohen ose nuk i përgjigjen trajtimit që keni përshkruar?
• A duhet të shoh një specialist të alergjive (të quajtur alergjist ose imunolog)?