Ftohja dhe Gripi: Simptomat, Diagnostifikimi dhe Parandalimi

Cfarë është i ftohti i zakonshëm dhe gripi?

Ftohja e zakonshme dhe gripi janë infeksionet virale të traktit respirator, që përfshin fytin, hundën, rrugët e frymëmarrjes dhe mushkëritë.

Simptomat

Si mund ta di nëse kam të ftohtë apo grip?

Edhe pse të ftohtit dhe gripi ndajnë shumë simptoma të ngjashme, ato janë 2 gjendje të ndryshme.

Simptomat e një ftohje zhvillohen ngadalë dhe mund të përfshijnë:

• Temperaturë deri në 38.8 ° C
• Rrjedhje e hundes apo hundë të mbushura (shpesh me shkarkim të gjelbër ose të verdhë)
• Dhimbje të fytit
• Kollë
• Teshtimë
• Lodhje
• Dhimbje të muskujve
• Dhimbje koke
• Sy të përlotur

Simptomat e ftohjes përgjithësisht janë më të buta se simptomat e gripit.

Simptomat e gripit zakonisht shfaqen papritmas dhe mund të përfshijnë:

• Temperatura mbi 38.8 ° C
• Hundëzënie
• Të përziera
• Dridhje dhe djersitje
• Lodhje
• Dhimbjet e muskujve, veçanërisht në shpinë, krahë dhe këmbë
• Kollë
• Dhimbje koke
• Humbja e oreksit

Çfarë është gripi H1N1?

Influenca H1N1 (e quajtur edhe gripi i derrit) është një infeksion i frymëmarrjes i shkaktuar nga një virus i gjetur në derra. Gripi H1N1 mund të infektojë njerëzit.

A duhet te kontaktoj mjekun tim?

Në shumicën e rasteve, ju nuk keni nevojë të vizitoni mjekun tuaj kur keni një të ftohtë ose grip. Megjithatë, nëse keni ndonjë nga simptomat më poshtë, thirrni mjekun tuaj.

Tek fëmijët:

• Ethe të larta (mbi 39.4 ° C), ose ethe që zgjasin më shumë se 3 ditë
• Simptoma që zgjasin më shumë se 10 ditë
• Probleme të frymëmarrjes, frymëmarrje të shpejtë ose fymëmarrje fishkëlluese
• Ngjyra e lëkurës e kaltër
• Dhimbje e veshit ose kullim
• Ndryshimet në gjendjen mendore (të tilla si mos zgjimi nga gjumi, nervozizmi apo kriza)
• Simptoma të ngjashme me gripin që përmirësohen, por kthehen me ethe dhe një kollë të keqe
• Përkeqësimi i një gjendjeje kronike mjekësore (si diabeti ose sëmundjet e zemrës)
• Vjellje ose dhimbje të barkut

Të rriturit:

• Një temperaturë e lartë, dhe e tejzgjatur (mbi 38.8 ° C) me lodhje dhe dhimbje të trupit
• Simptomat që zgjasin më shumë se 10 ditë ose keqësohen ne vend se të bëhen më mirë
• Probleme frymëmarrjeje ose gulçim
• Dhimbje ose presion në gjoks
• Vuajtja ose ndjenja se do ju bie të fikët
• Konfuzioni ose çorientimi
• Vjellje të forta ose të vazhdueshme
• Dhimbje të forta sinusale në fytyrë ose në ballë
• Gjendra shumë të enjtura ne qafë apo nofull

Shkaqet dhe Parandalimi

Çfarë i  shkakton ftohjet dhe gripin?

Viruset shkaktojnë ftohjen dhe gripin. Më shumë se 200 viruse të ndryshme mund të shkaktojnë ftohje. Jo shumë viruse shkaktojnë gripin. Kjo është arsyeja pse ka një vaksinë në dispozicion për gripin dhe jo për ftohjet.

A mund të parandalohet ngjitja e një të ftohti apo gripi?

Ju mund të zvogëloni rrezikun e ngjitjes së një të ftohtit ose të gripit duke larë duart shpesh, gjë që ndalon përhapjen e mikrobeve. Ushqimi i shëndetshëm, ushtrimet dhe gjumi i mjaftueshëm gjithashtu luajnë një rol në parandalimin e ftohjes dhe gripit sepse ato ndihmojnë në rritjen e sistemit imunitar.

Kollitja dhe teshtitja në brendësi të bërrylit tuaj (në vend se në dorën tuaj). Pastroni sipërfaqet siç janë tavolinat dhe tavolinat e punës, lodrat e fëmijës suaj, dorezat e derës dhe pajisjet e banjës me dezinfektues antibakterial. Kjo mund të ndihmojë në ndalimin e përhapjes së mikrobeve.

Mënyra më e mirë për të shmangur marrjen e gripit është të merrni vaksinën e gripit. Ju duhet ta merrni vaksinën çdo vjeshtë kur ajo bëhet e disponueshme (në Tetor apo Nëntor), por gjithashtu mund ta merrni kurdo gjatë sezonit të dimrit (në Dhjetor, Janar e më vonë). Vaksina është në dispozicion përmes ineksionit apo përmes sprejit të hundëve. Të dhënat nga studime te ndryshme kanë shfaqur efikasitet të dobët apo relativisht të ultë të vaksinave përmes sprejit të hundëve gjatë sezonave të kaluar të gripit.

Vaksinat fuksionojnë në atë mënyrë që ekspozojnë sistemin tuaj imunitar ndaj virusit të gripit. Trupi juaj do të krijoj antitrupa kundër virusit për t’ju mbrojtur nga marrja e gripit. Ineksioni i gripit përmban viruse të vdekur. Ineksioni i gripit është i sigurt për të rriturit dhe të gjithë fëmijët më të rritur se 6 muaj, dhe është shumë e rekomandueshme që të gjithë fëmijët e moshave 6 deri 59 muaj të vaksinohen rregullisht çdo vit.

Vaksina përmes sprejit të hundëve përmban viruse të gjallë, por të dobësuar. Është e sigurt për të rriturit dhe të gjithë fëmijët prej moshës 2 vjeçare, të cilët nuk kanë astmë apo problem me frymëmarrje. Nuk mund ta marrësh gripin nga ineksioni apo vaksina përmes sprejit të hundëve. Pasi që nuk është e rekomanduar për sezonin 2016-2017 të gripit, janë disa pacient të caktuar, që gjithmonë duhet të flasin me mjekun e tyre para se ta marrin vaksinën kundër gripit përmes sprejit të hundëve.

Disa njerëz që marrin vaksinë do të vazhdojnë të marrin gripin, por zakonisht do të marrin një rast më të butë sesa njerëzit që nuk janë vaksinuar. Vaksina rekomandohet sidomos për njerëzit që kanë më shumë gjasa që të sëmuren nga ndërlikimet e gripit.

Trajtimi

Çfarë mund të bëj për t’u ndjerë më mirë?

Nuk ka kurë për të ftohtin e zakonshëm. E gjitha që mund të bëni për t’u ndier më mirë është trajtimi i simptomave kur trupi juaj lufton kundër virusit.

Për gripin, mjeku ndoshta do të rekomandojë që t’i trajtoni simptomat derisa të ndjeheni më mirë. Në raste të rënda, mjeku juaj mund të përshkruajë një ilaç antiviral. Ilaçet antivirale mund të shkurtojnë gjatësinë e kohës kur jeni të sëmurë me gripin. Këto barna vijnë si pilula, shurup ose në një inhalator. Lloji i inhalimit mund të shkaktojë probleme për disa njerëz që kanë astmë ose sëmundje pulmonare obstruktive kronike (COPD).

Cfare ilaçe mund ti jap fëmijës tim?

Nuk ka shërim për të ftohtët ose gripin, dhe antibiotikët nuk punojnë kundër viruseve që shkaktojnë ftohjen dhe gripin.

Ndihmësit e dhimbjes si acetaminofen (një markë: Tylenol për fëmijë) mund të ndihmojnë në lehtësimin e dhimbjeve të kokës, muskujve dhe dhimbjeve të fytit, si dhe trajtimin e etheve. Sigurohuni që i jepni fëmijës tuaj dozën e duhur sipas moshës dhe peshës së tij/saj.

Spreji dhe pikat e hundëve nuk janë të rekomanduara për fëmijë të vegjël, pasi që mund të shkaktojnë efekte anësore. Ilaçet për kollë dhe ftohje nuk janë të rekomanduara për fëmijë, sidomos për ata më të vegjël se 2 vjeç. Ka shumë pak dëshmi se ilaçet për kollë dhe ftohje si dhe pikat e hundëve janë efektive në trajtimin e fëmijëve.

Për të trajtuar një të ftohtë ose grip, sigurohuni që fëmija juaj të pushojë  dhe të pijë shumë lëngje. Ju mund të përdorni një kondicioner për të ndihmuar të lagni ajrin në dhomën e gjumit të fëmijës suaj. Kjo do të ndihmojë me bllokimin e hundës. Ju gjithashtu mund të përdorni një llak të kripur të hundës për mukusin e hollë hundës dhe një shiringë llambë në mukusin e thithjes nga fëmija juaj ose hunda e fëmijës.

Çfarë ilaçesh mund të marr për të ftohurit ose për gripin?

Ilaçet që mund të merren pa recetën e mjekut nuk mund të shërojnë ftohjen apo gripin. Ilaçet munden, sidoqoftë, të ndihmojnë në lehtësimin e disa simptomave të ftohjes apo gripit. Kontrollo tek mjeku para se t’u japësh ndonjë ilaç fëmijëve.

Shumë produkte kundër ftohjes dhe gripit mund të merren pa recetë mjeku.

Pyetje që mund t’i bëni mjekut tuaj

• Sa kohë do të jem i sëmurë?
• Sa kohë duhet ta mbaj fëmijën tim në shtëpi nga kopshti?
• Çfarë mund të bëj për ta bërë veten më të rehatshëm?
• A ka ndonjë ilaç që do të rekomandoje?
• A duhet të marr vaksinën e gripit? A duhet të vaksinoj fëmijën tim?
• Kur duhet ta vizitojë mjekun tim?
• Jam shtatëzënë. A ka ndonjë rrezik për fëmijën tim nga gripi?
• A do të ndihmoj inhalimi për bllokimet e mia?