Bronkiti Kronik: Simptomat, Diagnostifikimi dhe Parandalimi

Çfarë është bronkiti kronik?

Bronkiti është një inflamacion (ose acarim) i rrugëve të frymëmarrjes në mushkëri. Rrugët e frymëmarrjes janë tubat nëpër të cilat kalon ajri. Ata janë quajtur edhe tuba bronkiale. Kur rrugët e frymëmarrjes janë të irrituara, mukusi i trashë formohet në to. Mukusi i ngjitet rrugëve të frymëmarrjes dhe e bën të vështirë që ajri të hyjë në mushkëri.

Bronkiti shkakton një kollë që prodhon mukus (ndonjëherë i quajtur pështymë), vështirësi frymëmarrjeje dhe një ndjenjë ngushtësie në gjoks.

“Kronik” do të thotë se gjendja që zgjat një kohë të gjatë. Bronkititi kronik është bronkit që zgjat më shumë se 3 muaj. Bronkiti kronik shpesh ndodh me emfizemë, dhe së bashku këto sëmundje quhen sëmundje pulmonare obstruktive kronike (COPD).

Egizton edhe Bronkiti Akut. Mesoni me shume rreth Bronkitit akut.

Simptomat e bronkitit kronik

Simptoma kryesore e bronkitit kronik është një kollë e vazhdueshme që nuk largohet për muaj. Kollitja pothuajse gjithnjë prodhon mukus. Kolla është e lidhur edhe me vështirësi në frymëmarrje (gjatë frymëmarrjes) dhe gulçim.

Çfarë shkakton bronkit kronik?

Pirja e duhanit e cigareve është shkaku kryesor i bronkitit kronik. Kur tymi i duhanit inhalohet në mushkëri, irriton rrugët e frymëmarrjes dhe prodhon mukus. Njerëzit që janë ekspozuar për një kohë të gjatë në gjëra të tjera që irritojnë mushkëritë e tyre, si p.sh. tymi kimik, pluhuri dhe substanca të tjera, mund të zhvillojnë gjithashtu bronkit kronik.

Si diagnostikohet bronkiti kronik?

Mjeku juaj mund të diagnostikojë bronkit kronik. Ai ose ajo do të ju bëjë pyetje në lidhje me simptomat tuaja, të tilla si:

• A po kollitni mukus?
• A keni probleme të merrni frymë?
• A ndjeni ngushtim në gjoks?
• Sa kohë keni pasur këto simptoma?
• A pini cigare?
• Sa cigare pini çdo ditë?
• Sa vjet keni pirë duhan?
• A keni marrë frymë në gjëra të tjera që mund të irritojnë mushkëritë tuaja?

Nëse mjeku juaj mendon se keni bronkit kronik, mund të testoheni për të zbuluar nëse mushkëritë tuaja janë dëmtuar. Ju mund të keni një test të funksionit të mushkërive për të parë se sa mirë funksionojnë mushkëritë tuaja. Gjatë këtij testi, ju merrni frymë në një makinë që matë sasinë e ajrit në mushkëritë tuaja. Mjeku juaj mund të urdhërojë gjithashtu analiza të gjakut dhe një fotografim me rreze X të gjoksit.

A mund të parandalohet ose shmanget bronkiti kronik?

Nëse pini duhan, gjëja më e rëndësishme që mund të bëni është ndalimi. Sa më shumë tym që thithni, aq më shumë dëmton mushkëritë tuaja. Nëse ndalon pirjen e duhanit, do të marrësh frymë më mirë, nuk do të kolliteni aq shumë, dhe mushkëritë e tua do të fillojnë të shërohen. Ju gjithashtu do të zvogëloni mundësinë tuaj për të marrë kancer të mushkërive. Pyetni mjekun tuaj për t’ju ndihmuar të ndaloni pirjen e duhanit.

Përpiquni të shmangni gjëra të tjera që mund të irritojnë mushkëritë tuaja, siç janë produktet e aerosolit si llak, deodorant dhe spërkatës me ngjyrë. Gjithashtu shmangni frymëmarrjen në pluhur ose tym kimik. Për të mbrojtur mushkëritë tuaja, mbani një maskë mbi hundën dhe gojën tuaj nëse jeni duke përdorur bojëra, tretës të bojës, lustër ose ndonjë gjë tjetër me avull të rëndë.

Trajtimi i bronkitit kronik

Mjeku juaj mund të përshkruajë një ilaç që quhet bronkodilatator për të trajtuar bronkitin kronik. Ky ilaç zgjeron (ose hap) rrugët e frymëmarrjes në mushkëritë tuaja dhe ju ndihmon të merrni frymë më mirë.

Ky ilaç zakonisht inhalohet (me frymë) në vend që të merret si pilulë. Një inhalator është pajisja që përdoret për të marrë ilaçin në mushkëritë tuaja. Është e rëndësishme të përdorni inhalatorin tuaj në mënyrë të drejtë, kështu që të merrni maksimumin nga ilaçi. Mjeku juaj do t’ju tregojë se si ta përdorni inhalatorin tuaj.

Nëse keni gulçim të rëndë, mjeku juaj mund të përshkruajë ilaçe (të tilla si teofilinë) për ju që t’i merrni në formë pilule.

Nëse simptomat tuaja nuk përmirësohen me këto ilaçe, mjeku juaj mund të përshkruajë steroide. Ju mund të merrni steroide ose me një inhalator ose në formë pilule.

A do të ndihmojnë antibiotikët për bronkit kronik?

Në përgjithësi, antibiotikët nuk mund të ndihmojnë për bronkit kronik. Ju mund të keni nevojë për antibiotikë nëse merrni një infeksion të mushkërive së bashku me bronkitin kronik. Nëse ke një infeksion të mushkërive, mund të kollitësh më shumë mukus. Ky mukus mund të jetë në ngjyrë të verdhë ose të errët. Ju gjithashtu mund të keni ethe, dhe frymëmarrja juaj mund të përkeqësohet.

Çfarë për terapinë me oksigjen?

Për shkak të dëmtimit nga bronkit kronik, mushkëritë tuaja mund të mos jenë në gjendje të marrin oksigjen të mjaftueshëm në trupin tuaj. Mjeku juaj mund të përshkruajë oksigjenin nëse bronkiti kronik është i rëndë dhe ilaçi nuk ju ndihmon të ndjeheni më mirë. Nëse mjeku juaj përshkruan oksigjen për ju, sigurohuni që ta përdorni atë ditë e natë për të përfituar më së shumti prej saj. Oksigjeni mund t’ju ndihmojë të merrni frymë më mirë dhe të jetoni më gjatë.

Të jetosh me bronkit kronik

Ushtrimi i rregullt mund të forcojë muskujt që ju ndihmojnë të merrni frymë. Mundohuni të ushtroni të paktën 3 herë në javë. Filloni duke ushtruar ngadalë dhe për pak kohë. Pastaj ngadalë rrisni kohën që ushtroni çdo ditë dhe shpejtësinë e ushtrimeve. Për shembull, mund të filloni të ushtroni duke ecur ngadalë për 15 minuta 3 herë në javë. Pastaj, kur merrni formë më të mirë, mund ta rrisni shpejtësinë tuaj të ecjes. Ju gjithashtu mund të rrisni gjatësinë e kohës që ecni në 20 minuta, pastaj 25 minuta, pastaj 30 minuta. Pyesni mjekun tuaj për ndihmë në krijimin e një plani ushtrimesh që është i duhuri për ju.

Një program stërvitjeje i quajtur rehabilitim pulmonar mund t’ju ndihmojë të përmirësoni frymëmarrjen tuaj. Rehabilitimi pulmonar shpesh jepet nga një terapist respirator (një punonjës i kujdesit shëndetësor që di për trajtimet e mushkërive). Mjeku juaj mund t’iu referojë te programet e rehabilitimit pulmonar në spitalin tuaj lokal.

Një metodë frymëmarrjeje e quajtur “frymëmarrje e zbrazur” mund t’ju ndihmojë gjithashtu. Për ta bërë këtë, ju merrni frymë thellë dhe pastaj merrni frymë ngadalë përmes gojës ndërsa mbani buzët sikur të jeni duke puthur dikë. Frymëmarrja e zbrazët ngadalëson frymëmarrjen e shpejtë që shpesh vjen me bronkit kronik. Kjo mund t’ju ndihmojë të ndiheni më mirë.

Bronkiti kronik rrit rrezikun e infeksioneve të mushkërive, prandaj sigurohuni që të merrni një injeksion kundër gripit çdo vit. Gjithashtu, merrni një vaksinim pneumokokësh çdo 5 deri në 6 vjet për tu mbrojtur nga pneumonia.

Pyetje që mund t’i bëni mjekut tuaj

• Si e dini se çfarë po më shkakton bronkitin kronik?
• Cilat rreziqe shëndetësore janë të lidhura me bronkit kronik?
• A jam në rrezik për emfizemë ose sëmundje pulmonare obstruktive kronike (COPD)?
• Cilat ilaçe do të ndihmojnë në lehtësimin e simptomave të mia?
• Çfarë ndryshimesh jetese duhet të bëj në shtëpi për të ndihmuar në lehtësimin e simptomave të mia?
• A është e sigurt për mua të ushtroj? Çfarë ushtrimesh duhet të bëj?
• Cilat vaksina më duhen?