Çrregullimi i Ankthit të Përgjithshëm

Ankthi është një fjalë që përshkruan ndjenjat e frikës se diçka do të ndodhë, ndjenja e shqetësimit, frikës, nervozizmit, si dhe pamundësisë së pushimit. Ndjenjat normale të ankthit shpesh shërbejnë si një “sistem alarmi” që ju vë në alarm për rrezik. Zemra juaj mund të rrahë shpejt. Pëllëmbët e tua mund të djersiten.

Ankthi mund të sigurojë një shkëndijë shtesë për t’ju ndihmuar të dilni nga rreziku. Gjithashtu mund t’ju japë energji për të bërë gjërat në situata më normale, por të zëna.

Ankthi mund të jetë një ndjenjë e përgjithshme e shqetësimit, një sulm i papritur i ndjenjave të panikut ose frikës nga një situatë ose objekt i caktuar. Ndonjëherë, ankthi mund të jetë jashtë kontrollit. Ju mund të ndjeni një ndjenjë tmerri dhe frike për asnjë arsye të dukshme. Ky lloj ankthi mund të prishë jetën tuaj.

Çrregullimi i ankthit të përgjithshëm është ankth i vazhdueshëm që nuk lidhet me një ngjarje apo situatë të veçantë. Gjithashtu mund të jetë ankthi që nuk është “normal” për një situatë. Për shembull, një person që ka GAD mund të shqetësohet vazhdimisht për diçka që nuk ka gjasa të ndodhë. Ky lloj ankthi lejon që shqetësimet të ndërhyjnë me aftësinë për të funksionuar.

Gratë kanë më shumë gjasa të kenë GAD sesa burrat. Zakonisht fillon të prekë njerëzit kur janë në adoleshencë dhe në fillim të viteve të 20-ta.

Simptomat e çrregullimit të ankthit të përgjithshëm

Shumica e njerëzve shqetësohen nga koha në kohë. Këto shqetësime të rastit janë normale. Ata nuk do të thotë që ju keni GAD. Nëse keni GAD, ju shqetësoheni aq shumë sa që kjo ndërhyn me jetën tuaj të përditshme. Ju ndjeheni të tensionuar dhe të shqetësuar më shumë ditë sesa jo.

Shenjat e tjera të GAD përfshijnë:

• probleme që të bini ose zgjoheni nga gjumi
• ension të muskujve
• nervozizëmose të ndjerit të padururar ose të trazuar
• probleme në përqendrim
• lodheni lehtë
• dridhje
• gulçim
• rrahje të shpejtë të zemrës
• gojë e thatë
• marramendje
• të përziera

Nëse ndjeheni të tensionuar shumicën e kohës dhe keni disa ose të gjitha këto simptoma, bisedoni me mjekun tuaj. Ata do të bëjnë pyetje për të siguruar që diçka tjetër nuk po shkakton simptomat tuaja. Ai ose ajo do të kryejë gjithashtu një ekzaminim fizik.

Çfarë e shkakton çrregullimin e ankthit të përgjithshëm?

Supozoni se alarmi i zjarrit aktivizohet në shtëpinë tuaj. Ju vraponi përreth furishëm për të identifikuar zjarrin. Në vend të kësaj, ju gjeni se nuk ka zjarr. Alarmi thjesht nuk po funksionon siç duhet.

Është e njëjtë gjë me çrregullimet e ankthit. Trupi juaj gabimisht aktivizon sistemin tuaj të alarmit kur nuk ka rrezik. Kjo mund të jetë për shkak të një mosbalance kimike në trupin tuaj.

Ajo gjithashtu mund të lidhet me:

• Një kujtim të pavetëdijëshëshëm
• Një efekt anësor të një ilaçi
• Një sëmundje

Ndonjëherë, lloje të caktuara të ilaçeve mund të shkaktojnë GAD. Ju gjithashtu mund të keni simptoma nëse gjëndra tiroide është shumë aktive. Depresioni gjithashtu mund t’i shkaktojë ato. GAD ndonjëherë rrjedhë në familje.

Si diagnostikohet çrregullimi i ankthit të përgjithshëm?

Mjeku juaj do t’ju pyesë për simptomat dhe historinë tuaj shëndetësore. Ai ose ajo do të kryejë një ekzaminim fizik për të siguruar që një gjendje fizike ose mjekësore nuk shkakton simptomat tuaja. Nëse mjeku juaj nuk gjen ndonjë arsye tjetër për simptomat tuaja, mund t’ju duhet të trajtoheni për GAD.

A mund të parandalohet apo evitohet çrregullimi i ankthit të përgjithshëm?

Nuk ka ndonjë shkak të veçantë për GAD. Kjo do të thotë se nuk mund të parandalohet ose shmanget. Gjëja më e mirë për të bërë është trajtimi i simptomave sa më shpejt të jetë e mundur. Pastaj mund të filloni në një plan trajtimi dhe të jetoni një jetë normale ditore.

Trajtimi i çrregullimit të ankthit të përgjithshëm

Njerëzit që kanë GAD duhet të mësojnë mënyra për të përballuar ankthin dhe shqetësimin. Mjeku juaj mund t’ju ndihmojë të krijoni një plan për të zhvilluar aftësi për të përballuar ankthin tuaj. Plani mund të përfshijë këshillim, ilaçe, ose të dyja.

Këshillimi mund t’ju ndihmojë të kuptoni se çfarë po ju bën aq të tensionuar. Mjeku juaj mund të përshkruajë ilaçet për t’ju ndihmuar të ndiheni më pak të shqetësuar. Ata mund të rekomandojnë trajtimin që është i duhur për ju.

Të jetosh me çrregullim të ankthit të përgjithshëm

Njerëzit që kanë GAD mund të përmirësohen. Nëse merrni ilaçe për të, mund të jeni në gjendje ta ndërpritni atë në një moment në të ardhmen. Mjeku juaj do t’ju tregojë nëse është në rregull të ndaloni marrjen e ilaçit tuaj.

Gjërat më të rëndësishme janë të flisni për të, të kërkoni ndihmë dhe të ndërmerrni veprime. Veprimi mund t’ju ndihmojë të fitoni një ndjenjë kontrolli. Më poshtë janë disa këshilla për përballimin e ankthit:

• Kontrolloni shqetësimin tuaj. Zgjidhni një vend dhe kohë për të bërë shqetësimet tuaja. Bëni të njëjtin vend dhe kohë çdo ditë. Kaloni 30 minuta duke menduar për shqetësimet tuaja dhe çfarë mund të bëni për to. Mos u ndalni në atë që “mund” të ndodhë. Përqendrohuni më shumë në atë që po ndodh vërtet. Pastaj lëreni shqetësimin dhe vazhdoni me ditën tuaj. 
• Mësoni mënyra për t’u çlodhur. Këto mund të përfshijnë aktivitete të tilla si yoga ose një shëtitje rreth bllokut. 
• Merr frymë thellë. Ndiqini këta hapa për të marrë një pushim gjatë ditës tuaj për të marrë frymë: Shtrihuni në një sipërfaqe të sheshtë. Vendosni një dorë në bark, pikërisht mbi kërthizën tuaj. Vendos dorën tjetër në gjoks. Merrni frymë ngadalë dhe përpiquni të ngritni stomakun tuaj pak. Mbajeni frymën tuaj për një sekondë. Lëshojeni frymën ngadalë dhe lëreni stomakun tuaj të kthehet poshtë. 
• Relaksoni muskujt tuaj. Filloni duke zgjedhur një muskul dhe duke mbajtur atë të shtrënguar për disa sekonda. Pastaj relaksoni muskulin. Bëjeni këtë me të gjitha muskujt tuaj, një pjesë të trupit tuaj për një kohë. Provoni të filloni me muskujt e këmbëve tuaja dhe vazhdoni lart trupit. 
• Bëni ushtrime rregullisht. Njerëzit që kanë ankth shpesh ndërprejnë ushtrimet. Mirëpo ushtrimet mund t’iu japin një ndjenjë të mirëqenies dhe ndihmojnë në zvogëlimin e ndjejave të ankthit. 
• Bëni gjumë të mjaftueshëm. Gjumi e pushon trurin tuaj ashtu si edhe trupin. Mund të përmirësojë ndjenën tuaj të përgjithëshme të mirëqenies dhe disponimit. 
• Shmangiuni abuzimit me alkool dhe drogë. Mund të duket sikur alkooli dhe droga i’u relaksojnë. Mirëpo në aspektin afatgjatë, vetëm e përkeqësojnë ankthin dhe shkaktojnë më shumë probleme. 
• Pakësoni kafeinën. Kafeina gjendet në çokollatë, kafe, langje të ndryshme dhe çaj. Kafeina mund të rrisë ndjenjën tuaj të ankthit sepse stimulon sistemin tuaj nervor. Gjithashtu shmangiuni ilaçeve dietale pa recetë si dhe ilaçeve të kollitjes dhe ftohjes që përmbajnë dekongjestantë. 
• Përballuni me gjërat që i’u kanë krijuar ankth në të kaluarën. Filloni vetëm duke përfytyruar veten duke përballuar këto gjëra. Pastaj mund të mësoheni me idenë e përballimit me gjërat që ju bëjnë të ndjeheni në ankth para se ta bëni atë. 
• Përdorni ilaçe, nëse ndihmojnë. Mjeku juaj mund t’iu jap ilaçe për të zvogëluar ankthin tuaj përderisa ju mësoni mënyra të reja për tu reaguar ndaj gjërave që ju bëjnë të ndjeheni në ankth. Mjekut juaj do të vendosë se çfarë ilaçesh janë të duhura për ju.

Pyetje që mund t’i bëni mjekut tuaj

• Çfarë trajtimi është më i miri për mua?
• Si mund ta di se çfarë po më shkakton ankthin?
• A ka ndonjë ndryshim në jetesë që mund të bëjë?
• A duhet të ndryshojë ndonjë gjë në dietën time?
• Çfarë lloj të ushtrimeve do të më ndihmojnë?
• Si mund të ndalojë së shqetësuari për gjithçka?
• A kam edhe depresion?
• A do të më duhet të marrë ilaçe për pjesë tjetër të jetës sime?