Ndryshimet Fizike Gjatë Pubertetit: Vajzat dhe Djemtë

Puberteti është kohë e ndryshimeve të mëdha brenda dhe jashtë trupit të fëmijës suaj. Ndihmon të dimë për ndryshimet e mëdha fizike në pubertet që mund të presësh për vajzat dhe djemtë dhe kur ndodhin këto ndryshime.

Çfarë është puberteti?

Puberteti është koha kur fëmija juaj kalon nëpër një seri ndryshimesh të rëndësishme, të natyrshme dhe të shëndetshme. Këto ndryshime fizike, psikologjike dhe emocionale tregojnë se fëmija juaj po lëviz nga fëmijëria në adoleshencë.

Ndryshimet në pubertet përfshijnë:

• rritjen fizike dhe zhvillimin brenda dhe jashtë trupave të fëmijëve
• ndryshime në organet seksuale të fëmijëve
• ndryshimet e trurit
• sociale dhe emocionale.

Kur fillon puberteti?

Puberteti fillon kur ndryshimet në trurin e fëmijës tuaj bëjnë që hormonet seksuale të fillojnë të lirohen në vezoret e vajzave dhe në testet e djemve.

Kjo zakonisht ndodh rreth 10-11 vjet tek vajzat dhe rreth 11-13 vjet te djemtë.

Por është normale që fillimi i pubertetit varion nga 8-13 vjeç në vajzat dhe 9-14 vjeç në djem. Çdo fëmijë është i ndryshëm.

Nuk ka asnjë mënyrë për të ditur saktësisht se kur fëmija juaj do të fillojë pubertetin. Ndryshimet e hershme në trurin e fëmijës suaj dhe nivelet e hormoneve nuk mund të shihen nga jashtë, prandaj është e lehtë të mendosh se puberteti nuk ka filluar.

Puberteti mund të përfundojë rreth 18 muaj, ose mund të zgjasë deri në pesë vjet. Ky varg është gjithashtu krejtësisht normal.

Vajzat: ndryshimet kryesore fizike në pubertet

Nëse keni një vajzë, këto janë ndryshimet kryesore të jashtme fizike në pubertet që mund të prisni.

Rreth 10-11 vjet

Gjoksi do të fillojë të zhvillohet. Kjo është shenja e parë e dukshme që fillon puberteti. Është normale që gjoksi i majtë dhe i djathtë të rriten me shpejtësi të ndryshme. Është gjithashtu e zakonshme që gjinjtë të jenë pak të butë kur zhvillohen. Nëse vajza juaj kërkon sytjena, sytjena të butë ose një sytjenë sportive mund të jetë një zgjedhje e mirë e parë.

Vajza juaj do të ketë zhvillim me vrull dhe do të zgjatet shumë. Disa pjesë të trupit të saj – si koka, fytyra  dhe duart – mund të rriten më shpejt se gjymtyrët dhe trupi i saj. Mesatarisht vajzat rriten 5-20 cm. Ata zakonisht ndalen në rritje rreth 16-17 vjet.

Forma e trupit të vajzës suaj do të ndryshojë. Për shembull, ijet e saj do të zgjerohen.

Gjenitalet e jashtme të vajzës suaj (vulva) dhe qimet pubike do të fillojnë të rriten.

Qimet do të errësohen dhe do të thahen me kalimin e kohës.

Rreth 12-14 vjet (rreth dy vjet pas fillimit të zhvillimit të gjinjëve)

Qimet do të fillojnë të rriten në nënsqetullat e vajzës suaj.

Vajza juaj do të marrë një rrjedhje të qartë ose të bardhë nga vagina e saj disa muaj përpara fillimit të periodave të saj. Nëse vajza juaj thotë se ka kruarje, dhimbje ose erë të keqe dhe të fortë, bisedoni me një mjek.

Periodat do të fillojnë. Kjo është kur rreshtimi i mitrës (gjaku), derdhet çdo muaj. Vajza juaj mund të ketë dhimbje para dhe gjatë periudhës së saj, si dhimbje koke ose dhimbje stomaku. Periodat e saj mund të jenë të parregullta në fillim.

Djemtë: ndryshimet kryesore fizike në pubertet

Nëse keni një djalë, këto janë ndryshimet kryesore fizike të jashtme në pubertet që mund të presësh.

Rreth 11-13 vjet

Organet gjenitale të jashtme (penisi, testet dhe skrotumi) do të fillojnë të rriten. Është normale që një testis të rritet më shpejt se tjetri. Ju duhet ta siguroni djalin tuaj që testikujt e meshkujve zakonisht nuk kanë të njëjtën madhësi.

Qimet pubike do të fillojnë të rriten. Do të jenë të errëta ​​dhe më të trashë me kalimin e kohës.

Rreth 12-14 vjet

Djali yt do të zhvillohet me vrull. Ai do të zgjatet shumë dhe gjoksi dhe shpatullat e tij do të zgjerohen. Disa pjesë të trupit të tij – si koka, fytyra dhe duart – mund të rriten më shpejt se gjymtyrët dhe trupi i tij. Kjo mund ta lërë atë të shikojë jashtë propocionit për një kohë. Mesatarisht djemtë rriten 10-30 cm. Ata zakonisht ndalen në rritje rreth 18-20 vjet.

Është e zakonshme që djemtë të kenë zhvillim të vogël të gjinjëve. Nëse djali juaj është i shqetësuar nga kjo, mund ta leni të kuptojë se është normale dhe zakonisht del vetë. Nëse nuk largohet, ose nëse gjinjtë e djalit tuaj duket se po rriten shumë, ai mund të flasë me mjekun e tij të përgjithshëm.

Rreth 13-15 vjet

Qimet do të fillojnë të rriten në pjesë të tjera të trupit – nënsqetulla, në fytyrën e tij dhe në pjesën tjetër të trupit të tij. Qimet e këmbëve dhe krahëve do të trashen. Disa djemve të rinj do ti rriten më shumë qimet e trupit në të 20-at e tyre.

Djali juaj do të fillojë të prodhojë më shumë testosterone, e cila stimulon testikujt për të prodhuar spermatozoidet.

Djali juaj do të fillojë të marrë ereksione dhe ejakulim (lirimin e spermës). Gjatë kësaj periudhe, ereksionet shpesh ndodhin pa asnjë arsye. Vetëm le të dijë djali juaj se kjo është normale dhe se njerëzit zakonisht nuk e vë re. Ejakulimi gjatë gjumit quhet shpesh një ‘ëndërr e lagur’.

Rreth 14-15 vjet

Gurmazi (‘mollë e Adamit’) do të bëhet më e dukshme. Gurmazi i djalit tuaj do të jetë më i madh dhe zëri i tij do të ‘ndryshojë’, duke u bërë gjithnjë e më i thellë. Zërat e disa djemve iu ndryshon intonacioni nga lart poshtë dhe përsëri mbrapa, madje edhe në një fjali. Kjo do të ndalet në kohë.

Ndryshime të tjera fizike në pubertet: brenda dhe jashtë

Truri

Ndryshimet në trurin adoleshent ndikojnë në sjelljen e fëmijës suaj dhe në aftësitë sociale. Fëmija juaj do të fillojë të zhvillojë vetëkontroll të përmirësuar dhe shkathtësi në planifikim, zgjidhjen e problemeve dhe vendimmarrje. Ky proces do të vazhdojë në mesin e të 20-tave të fëmijës suaj.

Eshtrat, organet dhe sistemet e trupit

Shumë prej organeve të fëmijës suaj do të bëhen më të mëdha dhe më të forta. Performanca e mushkërive përmirësohet, gjymtyrët rriten dhe kockat rriten në trashësi dhe vëllim.

Ngathtësia

Për shkak se fëmijët rriten kaq shpejt gjatë pubertetit, qendrat e tyre të gravitetit ndryshojnë dhe truri i tyre mund të marrë pak kohë për t’u përshtatur. Ju mund të shihni pak më shumë ngathtësi për një kohë dhe fëmija juaj mund të ketë më shumë gjasa të lëndohet.

Forca fizike

Muskujt rriten në formë dhe madhësi gjatë kësaj periudhe. Koordinimi duar-sy i fëmijës suaj do të përmirësohet me kalimin e kohës, së bashku me aftësitë motorike si kapja dhe hedhja e topit.

Pesha

Fëmija juaj do të fitojë peshë dhe duhet të ushqehet më shumë me ushqim të shëndetshëm. Stomaku dhe zorrët e adoleshentëve rriten në përmasa dhe ata kanë nevojë për më shumë energji, proteina dhe minerale. Ushqimet me shumë kalcium dhe hekur janë të rëndësishme për rritjen e kockave dhe qarkullimin e gjakut.

Modelet e gjumit

Modelet e gjumit ndryshojnë dhe shumë fëmijë fillojnë të qëndrojnë të zgjuar vonë natën dhe të flejnë deri vonë në ditë. Gjithashtu, truri ndryshon orën biologjike gjatë pubertetit. Fëmijët që kalojnë nëpër pubertet kanë nevojë për më shumë gjumë se sa kanë bërë para fillimit të pubertetit.

Djersitja

Një lloj i ri i gjëndrës së djersës në zonën e sqetullës dhe të gjenitalit zhvillohet gjatë pubertetit. Bakteret e lëkurës ushqehen me djersën që prodhon kjo gjëndër, e cila mund të çojë në erë të trupit. Higjiena është e rëndësishme.

Lëkura dhe flokët

Gjëndrat e lëkurës në fytyrë, shpatulla dhe shpinë fillojnë të bëhen më aktive gjatë pubertetit, duke prodhuar më shumë vaj. Kjo mund të çojë në gjendjen e keqe të lëkurës si puçrra fytyre. Nëse jeni i shqetësuar për lëkurën e fëmijës tuaj, së pari kontrolloni nëse puçrrat ose aknet po shqetësojnë edhe fëmijën juaj. Nëse po, mendoni të flisni me mjekun tuaj.

Fëmija juaj mundet gjithashtu të ketë flokë më të yndyrshme dhe duhet ti lajë më shpesh se zakonisht. Kjo është normale.

Dhëmbët

Fëmijëve do të ju dalin molarët e tyre të dytë rreth moshës 13 vjeq. Molarët e tretë – ‘dhëmbët e mençurisë’ – mund të shfaqen mes 14 dhe 25 vjet. Këto dhëmbë mund të shfaqen në teke, çifte, si një seri e plotë e katër dhëmbëve të mençurisë – apo dhe fare. Dhëmbët dhe mishrat e shëndetshme janë jetësore për shëndetin tuaj të fëmijës adoleshent, kështu që kujdesi dentar adoleshent është i rëndësishëm.

Puberteti dhe fëmijët me nevoja shtesë

Fëmijët me nevoja shtesë kanë gjasa të kalojnë nëpër ndryshimet fizike të pubertetit në të njëjtën mënyrë si fëmijët e tjerë.

Disa fëmijë mund të kenë shtyrë zhvillimin fizik për shkak të problemeve kronike shëndetësore, të cilat mund të shkaktojnë vonesë në fillimin e pubertetit. Si fëmija juaj menaxhon pubertetin emocionalisht mund të preken edhe nga nevoja të tjera. Një profesionist i shëndetit mund t’i përgjigjet çdo pyetjeje që mund të keni për këtë.